یکی از بزرگترین قربانی های نظام های تعلیم و تربیت ناکارآمد «علم» است. چرا که علم در این نظام ها خرید و فروش می شود. البته نه خود «علم» بلکه کاغذپاره ای به نام مدرک که نماد میزان علم افراد است. گاهی فاصله بین این نماد و میزان علم افراد آنقدر زیاد است که خود فرد از نشان دادن آن نماد صوری علم دانایی از ترس رو شدن علم واقعی خود واهمه دارد.